تنظیم ساعت بیولوژیک بدن از نگاه دکتر میثم شکری ساز

از نگاه دکتر میثم شکری ساز تنظیم ساعت بیولوژیک بدن یکی از مفاهیم کلیدی در زمینه علوم زیستی است که بر روی فرآیندهای فیزیولوژیکی بدن اثر می ‌گذارد. این ساعت بیولوژیکی توسط عوامل داخلی و خارجی مختلف، از جمله روشنایی و تاریکی محیط، هورمون ‌ها، عوامل روان ‌شناختی و اجتماعی، سن و جنسیت تنظیم می ‌شود. نور روز می ‌تواند به عنوان یک سیگنال زیستی عمل کرده و ساعت بیولوژیک بدن را تنظیم کند. به عنوان مثال، نور روز باعث بیداری و فعالیت بیشتر در طول روز و تاریکی شب باعث ایجاد خواب و استراحت می ‌شود. همچنین، هورمون ‌هایی مانند ملاتونین نقش مهمی در تنظیم ساعت خواب و بیداری دارند.

 برای حفظ و تنظیم ساعت بیولوژیک بدن بهتر است به نکات مهمی دقت کنیم که در این محتوا می خواهیم به آن ها اشاره کنیم.

ساعت زیستی بدن چیست

ساعت زیستی بدن (همچنین به عنوان ساعت بیولوژیک بدن یا ساعت سیکادیان) الگوی طبیعی از فعالیت ‌ها و فرآیندهای بیولوژیکی است که در بدن انسان و سایر موجودات زنده وجود دارد. این ساعت بیولوژیکی توسط یک سیستم داخلی در بدن به نام سیستم ساعت سیکادیان تنظیم می ‌شود.

بر باور دکتر میثم شکری ساز ساعت زیستی بدن به صورت یک الگوی ۲۴ ساعته کار می ‌کند و فعالیت ‌های مختلف بدن را در طول روز و شب تنظیم می‌ نماید. این فعالیت ‌ها شامل سطوح هورمونی، تابش حرارتی، عملکرد عصبی، عملکرد قلب و عروق، فعالیت گوارشی و الگوهای خواب و بیداری می ‌شوند.

نکات مهم برای تنظیم ساعت بیولوژیک بدن

ساعت بیولوژیک بدن یک مفهوم مهم در زمینه علوم زیستی است که به تنظیم روندهای فیزیولوژیکی بدن مرتبط با زمان می ‌پردازد. به اعتقاد دکتر میثم شکری ساز این ساعت بیولوژیکی توسط یک سری از فعالیت ‌های بیولوژیکی و عوامل خارجی مختلف تنظیم می ‌شود و تأثیر زیادی بر روند عملکرد بدن دارد.

عوامل مهمی برای تنظیم ساعت بیولوژیک بدن نقش دارند. این عوامل شامل موارد زیر می‌ شود:

1. ریتم ‌های نور و تاریکی: نور محیط می ‌تواند بر تنظیم ساعت بیولوژیک بدن تأثیر بسزایی داشته باشد. در طول روز، تماس با نور خورشید باعث ترشح سریعتر ملاتونین (هورمونی که به روند خواب و بیداری کمک می ‌کند) می‌ شود. در شب، اجتناب از نور یا استفاده از نورهای ضعیف تر می ‌تواند ترشح ملاتونین را افزایش داده و میانگین زمان خواب را افزایش دهد.
2. هورمون ‌ها: هورمون‌ های مختلف نیز نقش مهمی در تنظیم ساعت بیولوژیک بدن ایفا می ‌کنند. به عنوان مثال، ملاتونین که یک هورمون ساعت خواب است، توسط غده پینه آل تولید می ‌شود و نقش مهمی در تنظیم ساعت خواب و بیداری دارد.
3. عوامل روان ‌شناختی و اجتماعی: عواملی مانند استرس، تغییرات زندگی، روزمرگی، ساعت کاری و … نیز می‌ توانند بر ساعت بیولوژیک بدن تأثیر بگذارند و آن را تنظیم کنند.
4. سن و جنسیت: ساعت بیولوژیک بدن ممکن است با تغییرات سنی و نیز بین افراد مرد و زن متفاوت باشد.

برای حفظ و تنظیم ساعت بیولوژیک بدن بهتر است به نکات زیر توجه شود:

• رعایت یک روال منظم برای خواب و بیداری
• ایجاد یک محیط خواب مناسب، شامل تاریکی و سکوت
• اجتناب از مصرف مواد محرک مانند قهوه و نیکوتین قبل از خواب
• ورزش منظم، اما در ساعات مناسب روز
• محدود کردن استفاده از دستگاه‌ های الکترونیکی قبل از خواب، زیرا نور آن‌ ها می‌ تواند ساعت بیولوژیک بدن را تحت تأثیر قرار دهد.

این تنظیمات کمک می ‌کند تا ساعت بیولوژیک بدن به درستی عمل کرده و عملکرد بهتری داشته باشید.

تست ساعت بیولوژیک بدن

تست ساعت بیولوژیک بدن یک روش است که با استفاده از اندازه‌ گیری شاخص‌ های بیولوژیکی مانند هورمون‌ ها یا دمای بدن، الگوی ساعت بیولوژیک بدن فرد را مشخص می ‌کند. این تست ‌ها معمولاً توسط متخصصان خواب به منظور تشخیص و درمان مشکلات خواب مورد استفاده قرار می‌ گیرند. تست‌ های ساعت بیولوژیک بدن ممکن است شامل موارد زیر باشند:

1. اندازه ‌گیری سطح هورمون ‌ها: اندازه‌ گیری سطح هورمون ‌های مثل ملاتونین، کورتیزول و دیگر هورمون ‌های مرتبط با الگوی خواب و بیداری، می ‌تواند الگوی ساعت بیولوژیک بدن را نشان دهد.
2. اندازه ‌گیری دمای بدن: دمای بدن نیز الگوی مشخصی دارد که می ‌تواند برای تشخیص مشکلات خواب کمک کند. اندازه‌ گیری دمای بدن در طول شب و روز می ‌تواند الگوی ساعت بیولوژیک بدن را نشان دهد.
3. پرسشنامه ‌های خواب: ممکن است از افراد خواسته شود تا پرسشنامه ‌هایی را درباره الگوی خواب و بیداری خود پر کنند. این پرسشنامه‌ ها می ‌توانند به تشخیص مشکلات خواب کمک نمایند.
4. مانیتورینگ خواب: استفاده از دستگاه ‌های مانیتورینگ خواب که اطلاعاتی در مورد الگوی خواب و بیداری فرد را ثبت می ‌کنند، می ‌تواند برای تشخیص مشکلات خواب مفید باشد.

طبق نظر دکتر میثم شکری ساز تست ساعت بیولوژیک بدن ممکن است در مواردی که مشکلات خواب مزمن یا سختگیرانه وجود دارد، توصیه شود. این تست‌ ها می ‌توانند به پزشک و متخصص خواب کمک کنند تا دقیق ‌ترین تشخیص را برای مشکلات خواب بگذارند و برنامه‌ های درمانی مناسبی را تعیین نمایند.

چند نمونه تست ساعت زیستی

در زیر تعدادی از تست‌ های ساعت بیولوژیک بدن را ذکر می ‌کنیم:

1. دستگاه ساعت بیولوژیک: این دستگاه ‌ها اغلب به عنوان ساعت های هوشمند یا دستبند هوشمند موجود هستند و با استفاده از سنسورها و الگوریتم ‌های پیشرفته، الگوی فعالیت ‌های شما را در طول روز و شب رصد می ‌کنند. آن ها می ‌توانند اطلاعاتی مانند زمان بیداری، زمان خواب، کیفیت خواب و فعالیت ‌های روزانه را در طول یک دوره زمانی مشخص ثبت کنند.
2. اپلیکیشن‌ های موبایل: برخی از اپلیکیشن‌ های موبایل، مانند Sleep Cycle، به شما امکان می ‌دهند خواب خود را رصد کنید. این اپلیکیشن ‌ها از طریق استفاده از سنسورهای تشخیص حرکت در تلفن همراه، الگوی خواب، بیداری و فعالیت ‌های شما را نمایش می‌ دهند.
3. تست سالیوا: در این تست، نمونه ‌ای از سالیوا (ترشحات دهان) شما برای اندازه‌ گیری هورمون ‌های مرتبط با ساعت بیولوژیک بدن، مانند ملاتونین، گرفته می ‌شود. این تست می ‌تواند نشان دهنده الگوی گردش ساعت بیولوژیک شما باشد.

از دیدگاه دکتر میثم شکری ساز برای تشخیص دقیق تر و دریافت راهنمایی مناسب، توصیه می ‌شود با یک متخصص خواب یا پزشک مشورت کنید. آن ها می ‌توانند تست‌ های مناسب را تعیین کنند.

این مطلب ادامه دارد… .