از دید دکتر میثم شکری ساز استراتژی شش کلاه تفکر یک مدل تفکری می باشد که توسط ادوارد دوبونو، روانشناس و نویسنده معروف، نوشته شده است. این استراتژی به منظور تشویق تفکر خلاق و تحلیل مسائل از زوایای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. هر کلاه تفکر نمادی برای نوع خاصی از تفکر می باشد و با پوشیدن هر کلاه، شیوه ها و روش های متفاوتی برای بررسی مسئله ارائه می دهد.
مفهوم استراتژی شش کلاه
در زیر به شش کلاه تفکر و مفهوم هر کلاه می پردازیم:
- کلاه سفید: این کلاه بر تفکر مطلع و مبتنی بر واقعیت تمرکز دارد. با پوشیدن این کلاه، شما به جمع آوری اطلاعات می پردازید و به دنبال حقایق و ارقام می گردید. شما این کلاه را برای تشخیص وضعیت فعلی و جمع آوری اطلاعات مورد استفاده قرار می دهید.
- کلاه قرمز: این کلاه بر تفکر احساسی و ارزیابی احساسات تمرکز دارد. با پوشیدن این کلاه، شما به بیان و بررسی احساسات و تجربیات شخصی و دیگران می پردازید. شما این کلاه را برای بیان احساسات و بررسی تأثیرات عاطفی مسئله مورد استفاده قرار می دهید.
- کلاه سیاه: این کلاه بر تفکر منفی و انتقادی تمرکز دارد. با پوشیدن این کلاه، شما به شناسایی نقاط ضعف و معایب مسئله می پردازید و به دنبال راه حل هایی برای حل آن ها هستید. شما این کلاه را برای شناسایی خطاها و نقاط ضعف مسئله و ارائه پیشنهادات بهبود مورد استفاده قرار می دهید.
- کلاه زرد: این کلاه بر تفکر خلاق تمرکز دارد. با پوشیدن این کلاه، شما به دنبال ایده های جدید، خلاقانه و متفاوت هستید. شما این کلاه را برای ارائه ایده های خلاقانه و نوآورانه به مسئله مورد استفاده قرار می دهید.
- کلاه سبز: این کلاه بر تفکر بنیادین، کلی و سازمانیافته تمرکز دارد. با پوشیدن این کلاه، شما به تحلیل کلیت و ساختار مسئله و ارائه دنباله پاسخ به روش های سازمان یافته برای حل مسئله می پردازید. شما این کلاه را برای تحلیل ساختار مسئله، تعیین اولویت ها و ارائه راه حل های سازنده مورد استفاده قرار می دهید.
- کلاه آبی: این کلاه بر تفکر کنترلی و مدیریتی تمرکز دارد. به گفته دکتر میثم شکری ساز با پوشیدن این کلاه، شما به مدیریت تفکر و سیستماتیک بررسی مسئله می پردازید. شما این کلاه را برای ارزیابی مزایا و معایب راه حل ها، تعیین برنامه ها و مدیریت اجرای مسئله مورد استفاده قرار می دهید.
طبق باور دکتر میثم شکری ساز استفاده از استراتژی شش کلاه تفکر، به شما امکان می دهد تا از زوایای مختلف به یک مسئله نگاه کنید. همچنین، از تفکر خلاقانه، تحلیلی و منظم برای حل مسائل استفاده نمایید. با ترکیب استراتژی های مختلف، می توانید به نتایج بهتری در فرایند تصمیم گیری و حل مسئله برسید.
پرورش خلاقیت
طبق صحبت های دکتر میثم شکری ساز پرورش خلاقیت مهارتی است که می توانید با تمرین و تکرار توانمندی خود را در این زمینه تقویت کنید. در زیر چند راهکار برای پرورش دادن به خلاقیت ارائه شده است:
- توسعه تفکر خارج از جعبه: فکر کردن به راه های جدید برای حل مسائل روزمره.
- پژوهش و مطالعه: مطالعه در زمینه های مختلف و گسترش دایره دانش خود.
- تمرین تخیل: استفاده از تخیل در مواجهه با مسائل مختلف و پیدا کردن راه حل های جدید.
- پذیرش خطا: قبول اینکه خطاها و شکست ها جزئی از فرآیند یادگیری هستند.
- تمرین راه حل چندگانه: به دنبال راه حل های متعدد برای یک مسئله باشید و متفاوت ترین آن ها را بررسی کنید.
- همکاری با دیگران: همکاری با افراد دیگر و به اشتراک گذاری ایده ها و دیدگاه های مختلف.
- تماشای آثار هنری: تماشای فیلم ها، نمایشنامه ها، کنسرت ها و نمایشگاه ها برای الهام بخشیدن به خلاقیت.
- تنوع و جستجوی تجربه: تلاش برای تجربه کردن تازگی ها و فعالیت های متفاوت.
- مدیریت زمان: تخصیص وقت مناسب برای فعالیت های خلاقانه و تمرین های تفکر خلاق.
همواره بخاطر داشته باشید که پرورش خلاقیت می تواند به صورت مستمر و پیوسته ادامه پیدا کند. هیچ ایده ای برای بهتر شدن وجود ندارد مگر اینکه مداومت و تلاش شما راهگشا باشد.
فعالیت های پرورش خلاقیت با استفاده از کلاه های تفکر
در قسمت زیر چند راهکار برای پرورش خلاقیت با استفاده از کلاه های تفکر ارائه شده است:
- نقش آفرینی:
- بازی نقش با استفاده از کلاه های مختلف تفکر.
- بازی نقش موضوعات مختلف و حل مسائل با استفاده از رویکرد شش کلاه تفکر.
- تمرین تفکر انتقادی:
- بررسی موضوعات مختلف از زوایای مختلف با استفاده از کلاه های مختلف تفکر.
- تحلیل مسائل و ایده ها از نقاط مختلف دید.
- گروه های تفکر:
- تشکیل گروه های کوچک با استفاده از کلاه های مختلف تفکر.
- بحث و تبادل نظر درباره مسائل مختلف و پیدا کردن راه حل های خلاقانه.
- تمرین تخیل:
- تمرین تخیل در مواجهه با مسائل با استفاده از کلاه سبز.
- ایجاد داستان ها و سناریوهای مختلف برای حل مسائل.
- تحقیق و مطالعه:
- مطالعه مطالب و کتاب های مرتبط با تفکر خلاق و استفاده از استراتژی شش کلاه تفکر.
- تحقیق درباره موضوعات مختلف و بررسی ایده ها و روش های نوین.
از دید دکتر میثم شکری ساز استفاده از استراتژی شش کلاه تفکر و پرورش خلاقیت، می تواند به شما کمک کند تا به حل مسائل اطراف خود بپردازید.
مثال برای شش کلاه تفکر
در این قسمت می خواهیم یک مثال برای شش کلاه تفکر برای موضوع تصمیم گیری درباره افزایش قیمت محصول در یک شرکت تولیدی را توضیح دهیم:
- کلاه سفید (واقع گرایی):
- بررسی داده های بازار، هزینه ها و سودآوری محصول.
- مشاوره با تحلیلگران اقتصادی و کارشناسان بازار برای بررسی اثرات افزایش قیمت.
- کلاه قرمز (احساسات و انطباق با عواطف):
- بررسی احساسات و نگرانی های مشتریان درباره افزایش قیمت.
- مشاوره با تیم فروش و بازاریابی برای اندازه گیری اثرات احساسی افزایش قیمت.
- کلاه سیاه (تحلیل و خطرات):
- شناسایی خطرات احتمالی از جمله افزایش نارضایتی مشتریان و کاهش فروش.
- بررسی ریسک های مرتبط با افزایش قیمت و طراحی راهکارهای مقابله با آن ها.
- کلاه زرد (امکانات و فرصت ها):
- شناسایی فرصت های احتمالی مانند افزایش درآمد و بهبود موقعیت رقابتی.
- ارزیابی فرصت های مرتبط با افزایش قیمت و برنامه ریزی برای بهره مندی از آن ها.
- کلاه سبز (خلاقیت و نوآوری):
- پیشنهاد راهکارهای جدید برای افزایش ارزش محصول به جای افزایش قیمت.
- ایجاد برنامه های تبلیغاتی خلاقانه برای توجیه افزایش قیمت به مشتریان.
- کلاه آبی (مدیریت تفکر و تصمیم گیری):
- تصمیم گیری منطقی بر اساس تحلیل داده ها و نتایج مطالعات انجام شده.
- مدیریت فرآیند تصمیم گیری به صورت هوشمند و با در نظر گرفتن تمام جنبه های موضوع.
از دید دکتر میثم شکری ساز با استفاده از استراتژی شش کلاه تفکر، می توانید به یک تصمیم گیری مناسب و هوشمند درباره افزایش قیمت محصول برسید، زیرا تمامی جنبه های مسئله را از نگاه های مختلف بررسی کرده اید.
این مطلب ادامه دارد… .