رکود تورمی از نگاه دکتر میثم شکری ساز

از دید دکتر میثم شکری ساز رکود تورمی، این واژه‌ی کوتاه اما پرمعنا، در دنیای اقتصادی به عنوان یکی از شاخص‌های بحرانی و تهدیدآمیز شناخته می‌شود. وقتی این دو کلمه، “رکود” و “تورم”، با هم ترکیب می‌شوند، یک تصویر از وضعیتی ناامیدکننده و پر از چالش‌ها در ذهن تشکیل می‌شود که بر اثر آن، اقتصاد به سرعت در مسیری نامعلوم رانده می‌شود.

رکود تورمی، در واقع همان تله‌ای است که اقتصاد‌ها را در برابر آن راه نمی‌دهد، به طوری که تولید کاهش می‌یابد، اما قیمت‌ها به شدت افزایش می‌یابند، همراه با یک رکود سخت و شدید. این وضعیت نه تنها بر اقتصاد به شدت ضربه می‌زند، بلکه بر بخش‌های مختلف جامعه، از جمله تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و نیروهای کاری، تأثیرات بدیعی را اعمال می‌کند. در این مطلب، به بررسی عمیق‌تر و درک بهتر از مفهوم این رکود خواهیم پرداخت و نقش آن در تحولات اقتصادی را بررسی خواهیم کرد. همچنین، راهکارها و استراتژی‌هایی که می‌تواند به مدیریت و مقابله با این پدیده کمک کند، مورد بررسی و بحث قرار خواهد گرفت.

رکود تورمی

به گفته دکتر میثم شکری ساز رکود تورمی (Stagflation)، یکی از مفاهیم مهم در عرصه اقتصاد است که از ترکیب دو واقعیت اقتصادی، یعنی رکود و تورم، به وجود می‌آید. این وضعیت اقتصادی، هنگامی رخ می‌دهد که قیمت‌ها به شدت افزایش می‌یابند در حالی که رشد اقتصادی دچار کاهش است. به عبارت دیگر، در این شرایط، اقتصاد با گرفتاری همزمان از کاهش تولید و افزایش قیمت‌ها روبرو می‌شود. این وضعیت باعث افزایش نرخ بیکاری و کاهش قدرت خرید مردم می‌شود که در نتیجه موجب ایجاد مشکلات جدی اقتصادی خواهد شد. بیشترین نگرانی در اینجا برای سیاستمداران و بانک‌های مرکزی وجود دارد، زیرا راه‌های متعددی برای مدیریت همزمان رکود و تورم وجود ندارد.

برای درک بهتر این رکود، نیاز است که با دو مفهوم اصلی آن یعنی رکود و تورم نیز آشنا باشیم. به طور خلاصه، رکود به کاهش رشد اقتصادی و افزایش بیکاری اشاره دارد، در حالی که تورم به افزایش پایدار و مداوم قیمت‌ها در بازار اطلاق می‌شود.

انواع رکود

رکود‌ها به طور عمده به چهار نوع تقسیم می‌شوند که هر کدام علل، ویژگی‌ها و تثیرات خاص خود را دارند، انواع رکود به صورت زیر می‌باشد

• رکود نرمال یا کلاسیک: این نوع رکود، که گاه به آن رکود تقلبی نیز گفته می‌شود، معمولا به دوره‌هایی از کاهش رشد اقتصادی همراه با افزایش نرخ بیکاری اشاره دارد. در این حالت، قیمت‌ها به‌طور کلی پایدار می‌مانند یا به طور معقولی افزایش می‌یابند.
• رکود ساختاری: این نوع رکود اغلب به علت تغییرات در ساختار اقتصادی و شیوه تولید اتفاق می‌افتد. مثال‌هایی از عوامل موثر در ایجاد این نوع رکود شامل تغییرات در فناوری، تغییرات ساختاری در صنایع و تغییرات سیاست‌های اقتصادی هستند.
• رکود معروف یا انکار: این نوع رکود به دوره‌هایی اشاره دارد که قبل از آنها نمی‌توان مشخص کرد که اقتصاد در حال رکود است یا خیر. این دوره‌ها معمولا با نوسانات اقتصادی مرتبط هستند و نشان دهنده تغییرات غیرمنتظره در رشد اقتصادی و دیگر عوامل اقتصادی است.
• رکود تورمی یا استگفتلیشن: این نوع رکود، که قبلا به آن اشاره شد، همراه با افزایش ناگهانی قیمت‌ها و کاهش رشد اقتصادی است. این وضعیت بسیار پیچیده و دشوار برای مدیریت است زیرا سیاست‌هایی که برای مقابله با رکود معمولا به کار می‌روند (مانند کاهش نرخ بهره) ممکن است تورم را بیشتر افزایش دهند.

طبق باور دکتر میثم شکری ساز انواع رکودها نشان‌دهنده گستره و تنوع چالش‌ها و مسائل اقتصادی هستند که ممکن است در طول دوره‌های مختلف به وجود آیند. درک انواع رکودها و راهکارهای مدیریتی مناسب برای هر یک از آن‌ها، برای سیاستمداران و تصمیم‌گیران اقتصادی بسیار اهمیت دارد.

دلایل ایجاد Stagflation

طبق صحبت های دکتر میثم شکری ساز بدون شک، هر یک از دلایل ایجاد رکود تورمی دارای تاثیر متفاوتی بر اقتصاد می‌باشد. بیایید هر یک از این عوامل را به طور دقیق‌تر بررسی کنیم:

1. شوک عرضه:
2. این شوک معمولا ناگهانی و غیرمنتظره است و می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله بلایای طبیعی، مشکلات سیاسی، یا تغییرات در بازارهای جهانی.
3. مثلا، کاهش تولید یا صادرات نفت در یک کشور مهم می‌تواند به افزایش ناگهانی قیمت‌های انرژی منجر شود و اثرات زنجیره‌ای را در سراسر اقتصاد به همراه داشته باشد.
4. این شوک ممکن است هزینه‌های تولید را بالا ببرد و باعث کاهش رشد اقتصادی و افزایش تورم شود.
5. سیاست‌های اقتصادی ضعیف:
6. تدابیر اقتصادی ناموفق می‌توانند تورم را تشدید کنند. مثلا، تنظیم نادرست قیمت‌ها یا اجرای سیاست‌های پولی نادرست می‌تواند باعث افزایش تورم شود.
7. اقداماتی مانند چاپ پول بیش از حد توسط بانک مرکزی، می‌تواند ارزش پول را کاهش داده و قیمت‌ها را افزایش دهد.
8. بی‌ثباتی سیاسی و جنگ:
9. بحران‌های سیاسی و ناپایداری‌های جنگی می‌توانند تولید را مختل کرده و به افزایش هزینه‌ها و نوسانات قیمت‌ها منجر شوند.
10. این اضطراب‌ها می‌توانند باعث افزایش هزینه‌های تولید، حمل‌ونقل و امنیت شوند که در نهایت تورم را تشدید می‌کنند.
11. شوک‌های طبیعی:
12. زلزله‌ها، سیل‌ها، خشکسالی‌ها و سایر بلایای طبیعی می‌توانند تولید محصولات را مختل کرده و به کاهش عرضه و افزایش قیمت‌ها منجر شوند.
13. افزایش عرضه پول:
14. افزایش ناگهانی عرضه پول می‌تواند باعث افزایش تقاضا بدون افزایش همزمان عرضه شود که بازارها را به سوی تورم کشانده و ارزش پول را کاهش می‌دهد.

همه این عوامل می‌توانند باعث تغییرات ناگهانی در بازار و اقتصاد شوند و اثرات وسیعی بر روی قیمت‌ها، تولید و اشتغال داشته باشند. بنابراین، تحلیل دقیق هر یک از این عوامل و برنامه‌ریزی مناسب برای مقابله با آنها، از اهمیت بالایی برخوردار است تا اثرات منفی این رکود کاهش یابد و استقرار موجودیت اقتصادی سالمتری فراهم شود.

در رکود تورمی چه باید کرد

در شرایط رکود تورمی، اتخاذ راهکارهای مناسب برای مدیریت و مقابله با این وضعیت اقتصادی بسیار حیاتی است. در اینجا چندین راهنمای عملی برای مدیریت موثر در زمان این رکود ذکر می‌شود:

• تنظیم مجدد سیاست‌های مالی و پولی: بانک مرکزی و دولت می‌توانند اقداماتی از جمله کنترل نرخ بهره و کاهش میزان پول در چرخه اقتصادی انجام دهند تا تورم را کنترل کرده و اثرات رکود را کاهش دهند.
• استفاده از سرمایه‌گذاری‌های محافظه‌کارانه: در زمان رکود، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های پایدار و مقاوم به نوسانات بازار می‌تواند کمک کننده باشد. به عنوان مثال، سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌هایی که محصولات یا خدمات ضروری ارائه می‌دهند، می‌تواند مزیتی داشته باشد.
• مدیریت هوشمندانه دارایی‌ها: در شرایط رکود، دارایی‌های مالی مانند طلا و دارایی‌های ثابت مانند ملک می‌توانند ارزش خود را حفظ کنند یا حتی افزایش دهند. بنابراین، مدیریت هوشمندانه دارایی‌ها و تنوع آن‌ها می‌تواند از اثرات منفی رکود بر دارایی‌ها جلوگیری کند.
• استفاده از مشاوره‌های حرفه‌ای: مشاوره‌گیری از کارشناسان مالی و سرمایه‌گذاری می‌تواند در اتخاذ تصمیمات صحیح و موثر برای حفظ و رشد سرمایه در شرایط رکود کمک کند. این مشاوره‌ها می‌توانند راهنمایی‌های مهمی در خصوص سرمایه‌گذاری‌های مناسب و استراتژی‌های مالی ارائه دهند.
• ارزیابی و بهبود کارایی کسب و کار: در زمان رکود  کسب و کارها باید به بهبود کارایی خود توجه ویژه از جمله کاهش هزینه‌ها، بهبود روند تولید و افزایش کیفیت محصولات و خدمات داشته‌باشند.
• حفظ و تقویت اعتماد عمومی: افزایش اعتماد عمومی به سیاستمداران و نظام مالی می‌تواند به استقرار ثبات اقتصادی و کنترل تورم کمک کند و از تشدید رکود جلوگیری نماید.

از دید دکتر میثم شکری ساز در شرایط این رکود، استفاده از راهکارهای مناسب و هوشمند برای مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری، همراه با ارزیابی دقیق و پیش‌بینی‌های صحیح، می‌تواند به حفظ و رشد سرمایه در این شرایط چالش‌برانگیز کمک کند.

این مطلب ادامه دارد… .