میثم شکری ساز یک سایت دیگر با وردپرس فارسی
از دید دکتر میثم شکری ساز موانع تصمیم گیری در علم روانشناسی به عواملی اشاره دارند که باعث می‌شوند افراد در فرایند تصمیم‌گیری دچار مشکل شوند. این موانع می‌توانند شامل عوامل درونی مانند ترس، اضطراب، ناتوانی در ارزیابی گزینه‌ها، ناقص بودن اطلاعات یا حجم بالای آن و عوامل خارجی مانند فشارهای اجتماعی و فشارهای اقتصادی باشند. این موانع می‌توانند از انجام تصمیم‌گیری درست و بهینه جلوگیری کنند و باعث تأخیر در تصمیم‌گیری یا انتخاب‌های ناپایدار شوند. به عبارت دیگر، موانع تصمیم‌گیری می‌توانند عملکرد صحیح و موفقیت آمیز انسان را زیر سوال ببرند.
برخی از موانع تصمیم گیری در روانشناسی شامل تاثیرات محیطی، تضاد در اهداف شخصی، عدم اطمینان به توانایی‌های شخصی، اندازه گیری اشتباه ریسک‌ها و عدم اطمینان از اطلاعات می‌باشد. همچنین نقش احساسات و انگیزه‌ها در فرایند تصمیم‌گیری نیز بسیار حائز اهمیت است.
به گفته دکتر میثم شکری ساز برای مواجهه با موانع تصمیم گیری و افزایش کیفیت آن، افراد می‌توانند از روش‌های مختلفی مانند تحلیل ریسک، بررسی اهداف و اولویت‌ها، جمع‌آوری اطلاعات دقیق و قابل اعتماد، مشورت با افراد متخصص و به کارگیری استراتژی‌های حل مسائل خلاقانه استفاده نمایند. در ادامه مقاله به بررسی انواع موانع تصمیم گیری و راهکارهای رفع آن خواهیم پرداخت.
انواع موانع تصمیم گیری
در ادامه به بررسی انواع موانع تصمیم گیری خواهیم پرداخت که شامل موارد زیر است:
1. عدم اطمینان به توانایی‌های شخصی
طبق صحبت های دکتر میثم شکری ساز عدم اطمینان به توانایی‌های شخصی یکی از مهم‌ترین انواع موانع تصمیم گیری است که در علم روانشناسی تحت عنوان “کاستی اعتماد به نفس” شناخته می‌شود. این موانع می‌توانند باعث کاهش اعتماد به نفس، افزایش استرس و اضطراب و انحراف از اهداف و مسیرهای مورد نظر شخص شوند. از جمله عواملی که می‌توانند باعث بروز کاستی اعتماد به نفس شوند عبارتند از:
- تجربه‌های منفی گذشته: ناکامی در گذشته ممکن است باعث کاهش اعتماد به نفس در تصمیم‌گیری‌های آینده شود.
- فرصت‌های از دست رفته: فرصت‌هایی که به خاطر عدم اطمینان به توانایی شخص از دست رفته‌اند، ممکن است باعث نوعی ارزشیابی منفی از خود شود.
- مقایسه خود با دیگران: مقایسه خود با دیگران و احساس عقب افتادگی می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس شود.
- انتقادهای دیگران: انتقادهای مداوم و ناسازگار با عملکرد شخص، می‌تواند باعث افزایش عدم اطمینان به توانایی‌های فردی شود.
برای مقابله با این نوع از موانع تصمیم گیری، افزایش اعتماد به نفس و اعتقاد به توانایی‌های شخصی می‌تواند کمک کننده باشد. این موضوع شامل انجام تمرینات انگیزشی، یادگیری نکات مربوط به زبان بدن، تمرین ارتباط با دیگران و ارائه نتایج مثبت از فعالیت‌ها و تصمیمات گرفته شده توسط شخص می‌شود.
2. فشارهای اجتماعی و اقتصادی
طبق صحبت های دکتر میثم شکری ساز فشارهای اجتماعی و اقتصادی می‌توانند به عنوان موانع تصمیم گیری در روانشناسی شناخته شوند. این فشارها می‌توانند باعث تحت تاثیر قرار گرفتن شخص در زمان تصمیم گیری شوند و به ویژه در مواردی که انتظارات جامعه یا شرایط اقتصادی ناپایدار باشند، این فرایند را تحت تاثیر قرار دهند. برخی از شاخص‌های فشارهای اجتماعی و اقتصادی در تصمیم‌گیری شامل موارد زیر است:
- مسائل فرهنگی و انتظارات اجتماعی: انتظارات جامعه و فرهنگ محیطی شخص می‌توانند تاثیر بسزایی در تصمیم‌گیری او داشته باشند. در فرهنگ‌هایی که افراد مجبورند برخی از تصمیمات را به صورت اجباری بگیرند، این موضوع می‌تواند باعث افزایش فشار روحی شود.
- فشارهای اقتصادی: شرایط اقتصادی یکی از اساسی‌ترین موانع تصمیم گیری درست است. فشارهای اقتصادی ممکن است شامل دغدغه‌های مالی، نگرانی‌های اقتصادی و تامین معیشت باشند که می‌توانند باعث مختل شدن توانایی تصمیم‌گیری فردی شوند.
- تردید در تصمیم‌گیری: در برخی اوقات، تضاد بین ارزش‌ها و اهداف شخص و فشارهای اجتماعی و اقتصادی می‌توانند باعث تردید در تصمیم‌گیری شوند. به تعبیر دیگر، انتخاب بین توجه به خواسته‌ها و انتظارات اجتماعی و اقتصادی و تحقق آرزوها و اهداف شخصی می‌تواند به یکی از شاخص‌های فشارهای اجتماعی و اقتصادی تبدیل شود.
برای پیشگیری و مدیریت این موانع تصمیم گیری، تقویت مهارت‌های تصمیم‌گیری و مدیریت استرس، افزایش اعتماد به نفس و توانایی‌های شخصی، معرفی راهکارهای خلاقانه برای حل مسائل و افزایش آگاهی در مورد نحوه ارتباط با محیط اجتماعی و اقتصادی می‌توانند مفید واقع شوند. همچنین، مشورت با مشاوران روانشناسی و مراجعه به مراکز مشاوره نیز می‌تواند در پیشگیری و حل این موانع موثر باشد.
3. ترس و اضطراب
ترس و اضطراب، یکی از موانع تصمیم گیری درست به شمار می‌رود. این عامل، در واقع نوعی واکنش انسانی است که به طور طبیعی و احتمالی در مواجهه با موقعیت‌ها یا شرایطی که به نظر ما تهدیدآمیز هستند، پدیدار می‌شود. این احساسات می‌توانند در فرایند تصمیم‌گیری تاثیر بگذارند و موانعی برای انتخاب درست و انجام اعمال موثر ایجاد کنند. ترس و اضطراب می‌توانند تصمیم‌گیری را تحت تاثیر قرار داده و گاهی اوقات از انتخاب‌های منطقی و صحیح جلوگیری کنند. در علم روانشناسی، ترس و اضطراب ممکن است به دو نحو مختلف دسته‌بندی شود:
- ترس و اضطراب خوش‌بینانه: این نوع از ترس و اضطراب معمولاً موقتی است و شخص را برای مواجهه با خطرهای محتمل آماده می‌کند. این واکنش‌ها ضروری هستند و به فرد در مواقع مختلف کمک می‌کنند تا برای موقعیت‌های بحرانی آماده‌تر باشد.
- ترس و اضطراب مضر: این نوع از ترس و اضطراب غیرقابل کنترل و یا بیش از حد است و می‌تواند در زمینه‌های مختلف زندگی اجتماعی و شغلی، مشکل ایجاد کند. ترس و اضطراب ممکن است پیش از وقوع واقعی خطر، موجب ایجاد استرس و مشکلات روانی و جسمی شود.
برای مدیریت ترس و اضطراب که یکی از موانع تصمیم گیری است، می‌توان از روش‌های مختلف روانشناسی مانند روش‌های مدیریت استرس، روان‌درمانی، مدیتیشن و مشاوره روانشناسی استفاده کرد. همچنین، آگاهی از ترس و اضطراب، کشف منابع این احساسات و یادگیری راهکارهایی برای مقابله با آنها نیز می‌تواند به مدیریت بهتر این احساسات کمک کند.
4. ناتوانی در ارزیابی گزینه‌ها (یکی از موانع تصمیم گیری درست)
ناتوانی در ارزیابی گزینه‌ها یکی از مهم‌ترین موانع تصمیم گیری است. این مشکل ممکن است به ناتوانی‌های شناختی، عقلی یا روانی اشاره داشته باشد. در زیر توضیحات بیشتری در این زمینه آمده است:
- ناتوانی شناختی: برخی افراد ممکن است به علت ناتوانی در فرایند فکر کردن، توانایی ارزیابی موقعیت‌ها و گزینه‌های موجود را نداشته باشند. این مسئله ممکن است به دلیل مشکلات در فرایند تجزیه و تحلیل، نقد و تفکر منطقی و استدلال باشد.
- ناتوانی عقلی: برخی از افراد ممکن است به دلیل مشکلات عقلانی و ادراکی، قادر به ارزیابی منطقی و منصفانه گزینه‌ها نباشند. این مسئله ممکن است به دلیل انباشت اطلاعات، تمایل به تحلیل هیجانی به جای ارزیابی منطقی یا تمایل به یک‌جانبه بودن در فرایند تصمیم‌گیری ایجاد شده باشد.
- ناتوانی روانی: برخی از مشکلات روانی مانند اضطراب یا افسردگی، ممکن است منجر به ناتوانی در ارزیابی گزینه‌ها شود. این افراد ممکن است به دلیل استرس یا مشکلات روانی دیگر، توانایی ارزیابی صحیح و انتخاب گزینه‌های مناسب را نداشته باشند.
از دیدگاه دکتر میثم شکری ساز برای مدیریت ناتوانی در ارزیابی گزینه‌ها که یکی از موانع تصمیم گیری در روانشناسی است، می‌توان از روش‌های رفع مشکلات شناختی (مانند تمرینات تفکر منطقی و تجزیه و تحلیل)، مدیریت مشکلات عقلی (مانند استفاده از فرایندهای ارزیابی منطقی) و مدیریت مشکلات روانی (از قبیل مشاوره روانشناسی و روان درمانی) استفاده کرد. همچنین، آگاهی از این مشکلات و تلاش برای بهبود فرایند تصمیم‌گیری و ارزیابی می‌تواند به مدیریت بهتر این مشکلات کمک کند.
این مطلب ادامه دارد… .
